Eldeş Alet Edevatları 
Eldeş Köyünde, kadınlar tarafından genellikle yün eğirip ip yapmak için kullanılan kirman ve İğ ile Ağırşak aletleri. Bu el yapımı, ahşap aletler, yüzyıllardır, asırlarca Anadolu coğrafyasında ve dünyanın farklı ülkelerinde kullanılagelen etnografik önemli araçlardır.
Eldeş köyünde anneler, ihtiyar nineler koyun yününden elde edilen yapağıyı temizleyip iyice taradıktan sonra kirmanda eğirip ip haline getirerek desenli renkli yün çoraplar örerlerdi.
Kirman; tamamen ahşaptan yapılmış ve elle çevrilerek lifleri eğirme işlemi yaparak ip haline getiren alettir.
Kirman kalınca ipler için ve ince ipler için kullanılsa da, ince ipleri daha küçük ve altında da ağşak veya ağırşak dediğimiz kurşundan içi delik pramit görünümlü, çubuğu dik ve merkezkaç kuvvete göre durmasını sağlayan bir eklentisi bulunmaktadır. Bu ağırşak, iğ denilen çubuğa geçirilir. İğin üstünde çapraz çubuğun tepesine kadar uzanan bir yiv bulunmakta ve oradan eğrilen ip sarkıtılmaktadır.
İğ ve ağırsak ise yine yün eğirip ip yapımında kullanılırdı. Tabii olarak sadece yün değil bazen de kendir lifi eğirilerek kendir ipi urgan yapılırdı. İğ ile Ağırsak, iki parçadan oluşmaktadır bunlar; ahşaptan yapılmış iki ucu sivri bir tahta mil ve ip eğirmeyi kolaylaştırmak için İğ'in alt kısmına ağırlık olarak takılan, iği ağırlaştırmak için alt ucuna geçirilen yarım küre biçiminde ağırlıktır.
Ağırşak, tahta, kemik, taş ya da çeşitli madenlerden de yapılır. Bir kere hareket verilen iğin bir süre kendiliğinden ve düzenli dönmesini sağlar.
iğe takılan yuvarlak veya ağırsak kısmının tepeden uzaklığı ile, ağırşağın en alt kısmı arasındaki mesafe, "altın oran"a uygundur.
Ilgın, Eldeş Köyü. 
Beytullah YILDIRIM / ELDESNET© 
iletişim: eldesnet@gmail.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder